Palladowanie

W procesie palladowania nakłada się powłoki palladu o barwie zbliżonej do „białego złota”. Ponieważ pallad (Pd) jest tańszy od rodu (Rh), to pokrycia palladowe często zastępują powłoki rodowe. Pallad jest metalem szlachetnym, należącym do platynowców, o barwie srebrzystobiałej (nieco ciemniejszej niż platyna i rod) – błyszczącym, niezbyt twardym, bardzo ciągliwym, kowalnym, trudno topliwym, o dużej odporności korozyjnej. Właściwości fizyczno-chemiczne tego metalu sytuują go pomiędzy srebrem (Ag) i platyną (Pt). Barwą i gęstością zbliżony jest do srebra, a swoją szlachetnością i podwyższoną temperaturą topnienia do platyny. Metal ten od momentu odkrycia stosowany był w jubilerstwie jako substytut platyny; ma podobną do niej barwę, ale niższą temperaturę topnienia, dzięki czemu było z nim mniej kłopotów technologicznych.

palladowanie-galvano-aurum-05

Przez wiele lat kosztował prawie trzykrotnie mniej niż platyna, był tańszy od złota. Na początku naszego stulecia zużycie palladu na potrzeby przemysłu jubilerskiego szacowano na 52% całej produkcji tego metalu. W chwili obecnej zużycie palladu na potrzeby jubilerstwa ocenia się na około 6%, gdyż ma on coraz większe zastosowanie w innych gałęziach przemysłu, szczególnie w motoryzacji jako katalizator spalin. To zapotrzebowanie tak gwałtownie rośnie, że aktualna produkcja nie jest w stanie całkowicie go zaspokoić, w związku z tym cena palladu jest coraz wyższa.

Pallad w jubilerstwie stosowany jest głównie w stopach lub jako dodatek do nich. Początkowo używano go w sztuce dekoracyjnej w postaci czystej, a dopiero w latach trzydziestych wprowadzono szeroko na rynek jego stopy. Najbardziej znanymi są stopy palladu z miedzią i z rutenem. W ostatnich latach oferowane są również stopy palladu ze srebrem, które charakteryzują się podwyższoną twardością w stosunku do czystego srebra. Wyroby wykonane z tego typu materiału nie ulegają szkodliwemu działaniu siarki, a biżuteria zachowuje trwale swoje walory artystyczne. Podwyższona twardość tego typu materiału czyni go idealnym surowcem do wyrobu pierścionków i sygnetów, jak i do opraw okularowych.

palladowanie-galvano-aurum-01

Drugim kierunkiem zastosowań palladu w jubilerstwie jest dodawanie tego metalu do stopów złota – uzyskuje się stop złota o kolorze białym. Stopy „złota białego” wprowadzono do praktyki jubilerskiej, szukając zamiennika bardzo drogiej platyny. Istnieje wiele stopów złota o kolorze białym, jednak stopy z palladem wykazują specyficzne właściwości: duży połysk, twardość i elastyczność, jak i wysoką odporność korozyjną.

Trzecim zastosowaniem palladu jest wykorzystanie go jako powłoki dekoracyjnej na stopach o niskiej zawartości składnika szlachetnego. Szczególnie istotne jest to dla wyrobów ze srebra niskiej próby, gdzie obecność składników mniej szlachetnych może wywoływać reakcje alergiczne u użytkownika. Warstwa z palladu stosowana jako powłoka ostateczna lub podpowłoka pod cienką warstwą dekoracyjną innego metalu szlachetnego, np. złota, w znaczny sposób eliminuje te negatywne zjawiska.

palladowanie-galvano-aurum-03

Już od dość dawna zastosowanie powłok palladowych wydawało się interesujące i po gwałtownym wzroście ceny złota wiele firm rozpoczęło próby ich stosowania. Technologie palladowania ewoluują powoli i od 1980 r. ich udział w rynku w sposób znaczący wzrósł. Zużycie palladu w galwanotechnice wzrosło z 2 ton w 1980 r. do ponad 15 ton w 2013 r. Obecnie dominują technologie nakładania powłok stopowych palladu, szczególnie palladu z niklem.

Niewielkie ilości palladu zużywano do nakładania dekoracyjnych powłok jako tańszej alternatywy warstw platynowych czy rodowych. Dopiero w latach 1970-1980 z powodu rosnących cen złota zaczęto szerzej stosować pokrycia z tego metalu w przemyśle. Pallad wykorzystuje się obecnie w telekomunikacji, komputerach czy przewodach elektrycznych w samochodach. Wachlarz zastosowań w elektronice jest również szeroki, poczynając od łączy krawędziowych obwodów drukowanych, kończąc na nanotechnologii przy produkcji ogniw paliwowych.

W firmie Galvano Aurum stosowane są powłoki palladu i stopów palladu zarówno do celów jubilerskich jak i technicznych.